Τι προκαλεί την εμφάνιση της ατοπικής δερματίτιδας και ποιοι παράγοντες την επιβαρύνουν

Πολλά είναι τα ερωτήματα όπως:

Γιατί κάποιοι άνθρωποι πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα;
Υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της;
Ευθύνεται το ανοσοποιητικό τους σύστημα;
Γιατί ένα μωρό εμφανίζει ατοπική δερματίτιδα, είναι κληρονομική ασθένεια και αν όχι, ποιοι είναι οι εξωγενείς παράγοντες που την ενεργοποιούν;

Το δέρμα μας, η λειτουργία του και η ατοπική δερματίτιδα

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τους λόγους εμφάνισης , και τους μηχανισμούς λειτουργίας της ατοπικής δερματίτιδας. Το δέρμα μας είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας. Ο δερματικός φραγμός, -που είναι ένα προστατευτικό στρώμα, μέρος της επιδερμίδας η οποία αποτελεί το ανώτερο στρώμα του δέρματος-, εμποδίζει την αφυδάτωσή του και λειτουργεί ως μανδύας που το προστατεύει από λοιμώξεις, κρατώντας μακριά τα βακτήρια, τους μύκητες και άλλους μικρο-οργανισμούς. Λειτουργεί, λοιπόν, σαν ένα αποτελεσματικό φράγμα ανάμεσα στον οργανισμό και το περιβάλλον διατηρώντας το δέρμα υγιές.

Ο ρόλος του δερματικού φραγμού στην ατοπική δερματίτιδα

Στους πάσχοντες, όμως, από ατοπική δερματίτιδα τα πράγματα διαφοροποιούνται. Το δέρμα είναι συνήθως σκληρό/τραχύ, «σχισμένο» και έχει μειωμένη αντοχή με αποτέλεσμα τη διαδερμική απώλεια νερού, γεγονός που εμποδίζει και την ίασή του. Φαίνεται έτσι  ότι  ο δερματικός φραγμός δεν στάθηκε στο ύψος του ρόλου του, να προστατεύει το δέρμα.

Τα συμπτώματα επιδεινώνονται και ο δερματικός φραγμός βλάπτεται περισσότερο όταν οι ασθενείς εκτίθενται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως: ακάρεα οικιακής σκόνης, απορρυπαντικά, καθαριστικά όπως το σαπούνι και κάποια καλλυντικά προϊόντα.

Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος

Tι συμβαίνει με το ανοσοποιητικό μας σύστημα όταν πάσχουμε από ατοπική δερματίτιδα;
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα περίπλοκο αμυντικό σύστημα που μας προστατεύει από ασθένειες. Όταν λοιπόν κάνει την εμφάνισή της η ατοπική δερματίτιδα τα λευκά αιμοσφαίρια αντιδρούν, απελευθερώνοντας ουσίες που προκαλούν φλεγμονή στο δέρμα κι έτσι το δέρμα κοκκινίζει. Η φλεγμαίνουσα επιδερμίδα ενεργοποιεί διαρκώς ουσίες που παρατείνουν το πρόβλημα.
Η φαγούρα και το ξύσιμο που ακολουθεί βλάπτουν το δέρμα το οποίο παράγει μεγαλύτερο αριθμό φλεγμονωδών ουσιών ώστε τα λευκά αιμοσφαίρια να αντιδρούν εντείνοντας την κοκκινίλα και τον ερεθισμό, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο το να αντισταθεί κανείς στην έντονη επιθυμία για ξύσιμο.
Αποτέλεσμα, ένας φαύλος κύκλος που μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή σε υπνηλία, ευερεθιστότητα, άγχος, σκλήρυνση του δέρματος, αίσθημα έντονου πόνου, ακόμα, και να σχίσει ή να γδάρει το δέρμα του.

Απαραίτητο είναι, βέβαια, να τονίσουμε ότι παρά τη μη ελκυστική της εμφάνιση η ατοπική δερματίτιδα δεν μπορεί να μεταδοθεί με σωματική επαφή ή εγγύτητα, ούτε και με τη  χρήση των ρούχων των προσβεβλημένων ατόμων.

Κληρονομικότητα

Όπως σε όλα τα νοσήματα αλλεργικής φύσης, έτσι και στην ατοπική δερματίτιδα, η γενετική προδιάθεση παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Αν ένας γονιός ή χειρότερα αν και οι δύο γονείς έχουν εμφανίσει στη ζωή τους κάποιο αλλεργικό νόσημα, οι πιθανότητες να εκδηλώσει και το παιδί τους ατοπική δερματίτιδα αυξάνεται. Ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου είναι ένα θετικό οικογενειακό ιστορικό ατοπικών παθήσεων, ιδίως ατοπικής δερματίτιδας.